Πόσο μάλλον ανέσεων ή παροχών που σε άλλες περιοχές του πλανήτη, πλέον, θεωρούνται από τις βασικές. Όπως οι επικοινωνίες, η ψυχαγωγία και η πρόσβαση σε αγαθά (πέραν της τροφής, της στέγασης, του νερού και της περίθαλψης) είναι μακρινό όνειρο αν όχι έννοιες άγνωστες.
Η Ερυθραία από την στιγμή που ανεξαρτητοποιήθηκε το 1993 από την Αιθιοπία, διοικείται από ένα κόμμα, που είναι και το μοναδικό νόμιμο κόμμα στη χώρα, με ισόβιο πρόεδρο τον Ισαΐας Αφούερκι.
Η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει την οποιαδήποτε είδους αντιπολίτευση, πόσο μάλλον την οργανωμένη μορφή της. Ιδιωτικά κανάλια δεν υφίστανται, ενώ αντιφρονούντες και άνθρωποι που έχουν ασκήσει κριτική έχουν φυλακιστεί και νέα τους δεν έχουν γίνει γνωστά για χρόνια. Εκτός αυτών η στράτευση είναι υποχρεωτική για όλους με το καθεστώς να επιστρατεύει αγόρια και
Αυτό έχει οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες της Ερυθραίας να κάνουν το μεγάλο ταξίδι μέσα από τη Σαχάρα για να βρεθούν στην Ευρώπη. Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τον εκτός ορίων έλεγχο της κυβέρνησης στις ζωές των ανθρώπων της Ερυθραίας.
H κάρτα Sim ισοδυναμεί με σκόνη χρυσού και το ίντερνετ με όνειρο
Το smartphone στο χέρι και ο χρήστης να κοιτά μονίμως την οθόνη ακόμα και όταν περπατά είναι μία εικόνα που δεν θα δεις στην Ερυθραία. Χωρίς να υποστηρίζουμε ότι το να περπατά κάποιος και να κοιτά μονίμως το κινητό του είναι μία «κανονική» συνθήκη, οι κάτοικοι της χώρας της ανατολικής Αφρικής δεν έχουν καν την επιλογή να «χαζεύουν» στο κινητό τους ή όχι.
Η μοναδική εταιρεία τηλεπικοινωνιών στη χώρα, η EriTel, παρέχει κακής ποιότητας υπηρεσίες και όλες μέσα από τον έλεγχο της κυβέρνησης.
Οι κάρτες Sim ισοδυναμούν με σκόνη χρυσού στη χώρα. Για να αποκτήσουν μία κάρτα οι πολίτες πρέπει να κάνουν αίτηση στον αρμόδιο κρατικό φορέα της περιοχής τους και μετά από εξονυχιστικό έλεγχο να πάρουν μία. Αυτή την κάρτα ωστόσο θα μπορούν να την χρησιμοποιούν για συγκεκριμένες ώρες τη μέρα αλλά όχι για ίντερνετ καθώς δεν υπάρχουν υπηρεσίες δεδομένων.
Οι πολίτες μπορούν να μπουν στο ίντερνετ μόνο μέσω ασύρματων δικτύων τα οποία ωστόσο είναι πολύ αργά και θυμίζουν εποχές dial up συνδέσεων. Για να συνδεθούν δε σε social media χρησιμοποιούν VPN δίκτυα τα οποία τους δίνουν τη δυνατότητα να ξεγελάσουν τις αρχές και την λογοκρισία.
Η τηλεόραση με το ένα κανάλι
Στην Ερυθραία εκπέμπει μόνο ένα κανάλι, το Eri-Tv, το οποίο ανήκει στην… κυβέρνηση και είναι ο επίσημος κρατικός φορέας ενημέρωσης και προπαγάνδας. Ωστόσο οι κάτοικοι αγοράζουν δορυφορικά πιάτα και έχουν πρόσβαση σε κανάλια από όλο τον κόσμο μέσα από πλατφόρμες που τις κατέχουν Ερυθραίοι εξόριστοι.
Ενώσεις Δημοσιογράφων για να σχολιάσουν την κατάσταση με τα Μέσα στη χώρα κάνουν την δραματική παραδοχή ότι το μέγεθος της λογοκρισίας αφήνει πίσω ακόμα και τη Βόρεια Κορέα.
Ο Ερυθραίος υπουργός Τύπου και Ενημέρωσης δεν αποδέχεται ότι οι κάτοικοι της χώρας του έχουν πρόσβαση σε μόλις ένα κανάλι. Και επιχειρηματολογεί μάλιστα λέγοντας ότι «πάνω από το 91% έχει δορυφορικά πιάτα». Αγνοώντας, σκοπίμως, ότι τις περισσότερες φορές η κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών κάνει ό,τι μπορεί ώστε να μην υπάρχει απρόσκοπτη πρόσβαση όλων στις τηλεπικοινωνίες.
Ανάληψη μόνο από το γκισέ και τα μόνιμα capital controls
Θυμόμαστε όλοι την περίοδο του καλοκαιριού του 2015 με τα ελληνικά capital controls και τις ουρές στα ATM για τα περίφημα 60 ευρώ τη μέρα. Άλλη μία εικόνα που δεν θα δει ποτέ κάποιος στην Ερυθραία. Και αυτό γιατί οι πολίτες μπορούν να σηκώσουν χρήματα μόνο από το γκισέ της τράπεζας.
Ακόμα όμως και στα capital controls οι Ερυθραίοι μπορούν να έχουν μία άποψη παραπάνω μιας και τα υφίστανται από την πρώτη στιγμή που απέκτησαν τραπεζικό σύστημα. Ακόμα και αν έχεις εκατομμύρια στην τράπεζα μπορείς να σηκώσεις μέχρι και 5.000 νάφκα το μήνα (περίπου 296 ευρώ).
Η μόνη εξαίρεση που κάνει η κυβέρνηση είναι οι γάμοι. Και αυτό μόνο εάν ο οικοδεσπότης της γαμήλιας τελετής πάρει ένα επίσημο χαρτί από τις αρχές το οποίο θα ζητάει από την τράπεζα να επιτρέψει ανάληψη μεγαλύτερη των 5.000 νάφκα.
Οι δύο μπύρες όριο και το κόλπο για όσους θέλουν να πιούν… τρία
Στην Ερυθραία υπάρχει μόλις μία ζυθοποιία η οποία, ως εκ θαύματος, κρατικοποιήθηκε εν μέσω του πολέμου για την ανεξαρτησία της χώρας το 1961.
Οι ντόπιοι αναφέρουν με λύπη ότι μπορούν να καταναλώσουν μόλις δύο μπύρες κάθε βράδυ που θα βγουν να διασκεδάσουν. Ωστόσο έχουν βρει ένα κόλπο έτσι ώστε να ξεγελάνε τους ιδιοκτήτες των μαγαζιών και τις ελεγκτικές αρχές.
Τα ποτά χωρίς αλκοόλ είναι ευρέως διαδεδομένα καθώς η χρήση αλκοόλ έχει μεγάλους περιορισμούς. Έτσι οι Ερυθραίοι παίρνουν μαζί τους συσκευασίες από μη αλκοολούχα ποτά, τις γεμίζουν από πριν με μπύρα, πηγαίνουν στο μπαρ παραγγέλνουν το ίδιο ποτό με την ίδια συσκευασία και με κάποιο «μαγικό» τρόπο αυτό το, ας πούμε, μπουκάλι δεν αδειάζει ποτέ.
Η 3η σε φυγή πληθυσμιακή ομάδα και η υποχρεωτική στράτευση
Οι Ερυθραίοι είναι η τρίτη σε μέγεθος ομάδα των προσφύγων, μετά τους Σύρους και τους Αφγανούς, που φεύγουν προς την Ευρώπη.
Το πλήθος των νέων προσφύγων που φορούν στολή είναι ένα από τα πρώτα ορατά σημάδια του τι συμβαίνει στην Ερυθραία: Μία από τις κύριες αιτίες της φυγής των νέων είναι η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, επισήμως διάρκειας 18 μηνών η οποία όμως μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες. Στην πραγματικότητα, οι νέοι της Ερυθραίας αναγκάζονται να υπηρετούν επ’ αόριστον στρατιωτική θητεία για να ριχτούν στα καταναγκαστικά έργα, σύμφωνα με το ΟΗΕ.
«Το να αποκτήσουμε διαβατήριο είναι όνειρο», σχολιάζει ένας νεαρός Ερυθραίος. «Αλλά μέχρι να τελειώσουμε τις στρατιωτικές μας υποχρεώσεις δεν μας δίνουν επίσημα έγγραφα», συμπληρώνει.
Ακόμα και αν πάρει κάποιος πολίτης της Ερυθραίας διαβατήριο δεν του εγγυάται κάποιος ότι θα μπορέσει να βγει από τη χώρα καθώς οι αρχές πρέπει να του χορηγήσουν και βίζα εξόδου. Κάτι που γίνεται σπάνια καθώς το κράτος θεωρεί, δικαίως, ότι όποιος φύγει δεν θα ξαναεπιστρέψει.
Αυτό σημαίνει ότι οι μεσήλικες και οι υπερήλικες (το προσδόκιμο ζωής στη χώρα είναι 67 χρόνια για τις γυναίκες και 63 για τους άνδρες) είναι η κύρια πληθυσμιακή ομάδα καθώς οι νέοι δραπετεύουν κατά χιλιάδες με τους περισσότερους να βρίσκουν καταφύγιο σε Αιθιοπία και Σουδάν και τους υπόλοιπους να κάνουν το μετέωρο βήμα πάνω από τον υγρό τάφο της Μεσογείου.
Η Ερυθραία από την στιγμή που ανεξαρτητοποιήθηκε το 1993 από την Αιθιοπία, διοικείται από ένα κόμμα, που είναι και το μοναδικό νόμιμο κόμμα στη χώρα, με ισόβιο πρόεδρο τον Ισαΐας Αφούερκι.
Η κυβέρνηση έχει απαγορεύσει την οποιαδήποτε είδους αντιπολίτευση, πόσο μάλλον την οργανωμένη μορφή της. Ιδιωτικά κανάλια δεν υφίστανται, ενώ αντιφρονούντες και άνθρωποι που έχουν ασκήσει κριτική έχουν φυλακιστεί και νέα τους δεν έχουν γίνει γνωστά για χρόνια. Εκτός αυτών η στράτευση είναι υποχρεωτική για όλους με το καθεστώς να επιστρατεύει αγόρια και
Αυτό έχει οδηγήσει εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες της Ερυθραίας να κάνουν το μεγάλο ταξίδι μέσα από τη Σαχάρα για να βρεθούν στην Ευρώπη. Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να σκιαγραφήσουμε τον εκτός ορίων έλεγχο της κυβέρνησης στις ζωές των ανθρώπων της Ερυθραίας.
H κάρτα Sim ισοδυναμεί με σκόνη χρυσού και το ίντερνετ με όνειρο
Το smartphone στο χέρι και ο χρήστης να κοιτά μονίμως την οθόνη ακόμα και όταν περπατά είναι μία εικόνα που δεν θα δεις στην Ερυθραία. Χωρίς να υποστηρίζουμε ότι το να περπατά κάποιος και να κοιτά μονίμως το κινητό του είναι μία «κανονική» συνθήκη, οι κάτοικοι της χώρας της ανατολικής Αφρικής δεν έχουν καν την επιλογή να «χαζεύουν» στο κινητό τους ή όχι.
Η μοναδική εταιρεία τηλεπικοινωνιών στη χώρα, η EriTel, παρέχει κακής ποιότητας υπηρεσίες και όλες μέσα από τον έλεγχο της κυβέρνησης.
Οι κάρτες Sim ισοδυναμούν με σκόνη χρυσού στη χώρα. Για να αποκτήσουν μία κάρτα οι πολίτες πρέπει να κάνουν αίτηση στον αρμόδιο κρατικό φορέα της περιοχής τους και μετά από εξονυχιστικό έλεγχο να πάρουν μία. Αυτή την κάρτα ωστόσο θα μπορούν να την χρησιμοποιούν για συγκεκριμένες ώρες τη μέρα αλλά όχι για ίντερνετ καθώς δεν υπάρχουν υπηρεσίες δεδομένων.
Οι πολίτες μπορούν να μπουν στο ίντερνετ μόνο μέσω ασύρματων δικτύων τα οποία ωστόσο είναι πολύ αργά και θυμίζουν εποχές dial up συνδέσεων. Για να συνδεθούν δε σε social media χρησιμοποιούν VPN δίκτυα τα οποία τους δίνουν τη δυνατότητα να ξεγελάσουν τις αρχές και την λογοκρισία.
Η τηλεόραση με το ένα κανάλι
Στην Ερυθραία εκπέμπει μόνο ένα κανάλι, το Eri-Tv, το οποίο ανήκει στην… κυβέρνηση και είναι ο επίσημος κρατικός φορέας ενημέρωσης και προπαγάνδας. Ωστόσο οι κάτοικοι αγοράζουν δορυφορικά πιάτα και έχουν πρόσβαση σε κανάλια από όλο τον κόσμο μέσα από πλατφόρμες που τις κατέχουν Ερυθραίοι εξόριστοι.
Ενώσεις Δημοσιογράφων για να σχολιάσουν την κατάσταση με τα Μέσα στη χώρα κάνουν την δραματική παραδοχή ότι το μέγεθος της λογοκρισίας αφήνει πίσω ακόμα και τη Βόρεια Κορέα.
Ο Ερυθραίος υπουργός Τύπου και Ενημέρωσης δεν αποδέχεται ότι οι κάτοικοι της χώρας του έχουν πρόσβαση σε μόλις ένα κανάλι. Και επιχειρηματολογεί μάλιστα λέγοντας ότι «πάνω από το 91% έχει δορυφορικά πιάτα». Αγνοώντας, σκοπίμως, ότι τις περισσότερες φορές η κρατική εταιρεία τηλεπικοινωνιών κάνει ό,τι μπορεί ώστε να μην υπάρχει απρόσκοπτη πρόσβαση όλων στις τηλεπικοινωνίες.
Ανάληψη μόνο από το γκισέ και τα μόνιμα capital controls
Θυμόμαστε όλοι την περίοδο του καλοκαιριού του 2015 με τα ελληνικά capital controls και τις ουρές στα ATM για τα περίφημα 60 ευρώ τη μέρα. Άλλη μία εικόνα που δεν θα δει ποτέ κάποιος στην Ερυθραία. Και αυτό γιατί οι πολίτες μπορούν να σηκώσουν χρήματα μόνο από το γκισέ της τράπεζας.
Ακόμα όμως και στα capital controls οι Ερυθραίοι μπορούν να έχουν μία άποψη παραπάνω μιας και τα υφίστανται από την πρώτη στιγμή που απέκτησαν τραπεζικό σύστημα. Ακόμα και αν έχεις εκατομμύρια στην τράπεζα μπορείς να σηκώσεις μέχρι και 5.000 νάφκα το μήνα (περίπου 296 ευρώ).
Η μόνη εξαίρεση που κάνει η κυβέρνηση είναι οι γάμοι. Και αυτό μόνο εάν ο οικοδεσπότης της γαμήλιας τελετής πάρει ένα επίσημο χαρτί από τις αρχές το οποίο θα ζητάει από την τράπεζα να επιτρέψει ανάληψη μεγαλύτερη των 5.000 νάφκα.
Οι δύο μπύρες όριο και το κόλπο για όσους θέλουν να πιούν… τρία
Στην Ερυθραία υπάρχει μόλις μία ζυθοποιία η οποία, ως εκ θαύματος, κρατικοποιήθηκε εν μέσω του πολέμου για την ανεξαρτησία της χώρας το 1961.
Οι ντόπιοι αναφέρουν με λύπη ότι μπορούν να καταναλώσουν μόλις δύο μπύρες κάθε βράδυ που θα βγουν να διασκεδάσουν. Ωστόσο έχουν βρει ένα κόλπο έτσι ώστε να ξεγελάνε τους ιδιοκτήτες των μαγαζιών και τις ελεγκτικές αρχές.
Τα ποτά χωρίς αλκοόλ είναι ευρέως διαδεδομένα καθώς η χρήση αλκοόλ έχει μεγάλους περιορισμούς. Έτσι οι Ερυθραίοι παίρνουν μαζί τους συσκευασίες από μη αλκοολούχα ποτά, τις γεμίζουν από πριν με μπύρα, πηγαίνουν στο μπαρ παραγγέλνουν το ίδιο ποτό με την ίδια συσκευασία και με κάποιο «μαγικό» τρόπο αυτό το, ας πούμε, μπουκάλι δεν αδειάζει ποτέ.
Η 3η σε φυγή πληθυσμιακή ομάδα και η υποχρεωτική στράτευση
Οι Ερυθραίοι είναι η τρίτη σε μέγεθος ομάδα των προσφύγων, μετά τους Σύρους και τους Αφγανούς, που φεύγουν προς την Ευρώπη.
Το πλήθος των νέων προσφύγων που φορούν στολή είναι ένα από τα πρώτα ορατά σημάδια του τι συμβαίνει στην Ερυθραία: Μία από τις κύριες αιτίες της φυγής των νέων είναι η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία, επισήμως διάρκειας 18 μηνών η οποία όμως μπορεί να διαρκέσει δεκαετίες. Στην πραγματικότητα, οι νέοι της Ερυθραίας αναγκάζονται να υπηρετούν επ’ αόριστον στρατιωτική θητεία για να ριχτούν στα καταναγκαστικά έργα, σύμφωνα με το ΟΗΕ.
«Το να αποκτήσουμε διαβατήριο είναι όνειρο», σχολιάζει ένας νεαρός Ερυθραίος. «Αλλά μέχρι να τελειώσουμε τις στρατιωτικές μας υποχρεώσεις δεν μας δίνουν επίσημα έγγραφα», συμπληρώνει.
Ακόμα και αν πάρει κάποιος πολίτης της Ερυθραίας διαβατήριο δεν του εγγυάται κάποιος ότι θα μπορέσει να βγει από τη χώρα καθώς οι αρχές πρέπει να του χορηγήσουν και βίζα εξόδου. Κάτι που γίνεται σπάνια καθώς το κράτος θεωρεί, δικαίως, ότι όποιος φύγει δεν θα ξαναεπιστρέψει.
Αυτό σημαίνει ότι οι μεσήλικες και οι υπερήλικες (το προσδόκιμο ζωής στη χώρα είναι 67 χρόνια για τις γυναίκες και 63 για τους άνδρες) είναι η κύρια πληθυσμιακή ομάδα καθώς οι νέοι δραπετεύουν κατά χιλιάδες με τους περισσότερους να βρίσκουν καταφύγιο σε Αιθιοπία και Σουδάν και τους υπόλοιπους να κάνουν το μετέωρο βήμα πάνω από τον υγρό τάφο της Μεσογείου.
