Μόλις κυκλοφόρησε, από τις εκδόσεις «Gutenberg», το νέο βιβλίο του τέως Προέδρου της Δημοκρατίας και Επίτιμου Καθηγητή της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών Προκοπίου Παυλοπούλου, με τίτλο «Το “μετέωρο βήμα” της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας» (σελ. 270). Πρόκειται για σύγγραμμα το οποίο, τουλάχιστον κατά το μεγαλύτερο μέρος του, στηρίζεται στις παραδόσεις του συγγραφέα προς τους σπουδαστές του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του Τομέα Δημόσιου Δικαίου της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κατά το ακαδημαϊκό έτος 2020-2021 και διαιρείται σε δύο μέρη.
Το πρώτο μέρος είναι αφιερωμένο στην πορεία «γέννησης» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, ως συστήματος πολιτειακής οργάνωσης που εγγυάται την Ελευθερία εν γένει και, μέσω αυτής, την άσκηση των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Κατά την ιστορική αυτή αναδρομή ερευνάται η εξέλιξη της έννοιας της Ελευθερίας, από την Ελληνική Αρχαιότητα ως τις μεγάλες αλλαγές που επέφεραν για την εδραίωση της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, κατ’ εξοχήν η Αμερικανική και η Γαλλική Επανάσταση. Στο πλαίσιο αυτό αναδεικνύεται αφενός η σημασία των «θεσμικών αντιβάρων» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας -κυρίως δε της Διάκρισης των Εξουσιών και του Κράτους Δικαίου- για την θωράκιση της Ελευθερίας και των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, έναντι των αυθαιρεσιών της κρατικής εξουσίας. Και, αφετέρου, η φύση των Δικαιωμάτων ως, οιονεί εξ ορισμού, «μικτών», ήτοι Δικαιωμάτων που ασκούνται υπό συγκεκριμένους, συνταγματικώς οριοθετημένους, περιορισμούς.
Το δεύτερο μέρος είναι αφιερωμένο στα φαινόμενα που φέρουν στο φως την «παρακμιακή» πορεία της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας στις μέρες μας και στους αντίστοιχους κινδύνους, τους οποίους αντιμετωπίζει η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία όχι μόνο από την κρατική αυθαιρεσία αλλά και από φορείς της Κοινωνίας των Πολιτών με τεράστια οικονομική -και όχι μόνο- ισχύ. Στο δεύτερο αυτό μέρος αναλύεται πρωτίστως το φαινόμενο της «παρακμιακής» πορείας του Κράτους Δικαίου, λόγω της σχετικοποίησης της κανονιστικής δύναμης του κανόνα δικαίου. Σχετικοποίησης, η οποία είναι, εν πολλοίς, συνέπεια ορισμένων υπερβολών της οικονομικής παγκοσμιοποίησης καθώς και της αλόγιστης χρήσης της Τεχνολογίας. Τέλος, και με αφορμή την παγκόσμια κρίση λόγω της πανδημίας του Covid-19, αναλύεται το «εφιαλτικό» κλίμα που δημιουργείται για τον Άνθρωπο και την Ελευθερία εξαιτίας της ραγδαίας διεύρυνσης των ανισοτήτων και της «κατάρρευσης» του Κοινωνικού Κράτους, λόγω της «θεοποίησης» της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της αντίστοιχης «δαιμονοποίησης» ως και του «λελογισμένου» κρατικού παρεμβατισμού, τα τελευταία τριάντα χρόνια.
Στον επίλογο, ο συγγραφέας συνοψίζει τις αιτίες της «οξείδωσης» των Αντηρίδων της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και, «δανειζόμενος» σκέψεις από τον Μπέρτολτ Μπρεχτ, εντάσσει τις αιτίες αυτές σ’ ένα είδος θεώρησης της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας μέσα στον «Κύκλο με την Κιμωλία». Και εδώ θέτει και το ζήτημα της ευθύνης της Κοινωνίας των Πολιτών για την υπεράσπιση της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, υπό την «οπτική γωνία» επίκαιρων, και σήμερα, σκέψεων του Albert Camus στον «Εξεγερμένο Άνθρωπο». Υπεράσπιση, η οποία μπορεί να οδηγήσει την Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία από το «μετέωρο βήμα» σ’ ένα σωτήριο «άλμα περ’ από τη φθορά», κατά τον στίχο του Οδυσσέα Ελύτη. Διευκρινίζει δε ότι πρόκειται για μια μακρά, ανηφορική και επίπονη, πορεία «ανάταξης» της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και της Ελευθερίας, όπως η διευκρίνιση αυτή αποτυπώνεται στο «motto» του βιβλίου, δηλ. στους στίχους του Μιχάλη Κατσαρού από το ποίημά του «Κατά Σαδδουκαίων» (1953): «Μην αμελήσετε. Πάρτε μαζί σας νερό. Το μέλλον μας θα έχει πολύ ξηρασία».
vradini.gr
